شانکر باکتریایی درختان میوه

شانکر باکتریایی یک بیماری گیاهی شایع است که می تواند بر روی درختان میوه اثر گذاشته و باعث کاهش عملکرد و کیفیت محصولات شود. این بیماری توسط باکتری‌های Pseudomonas syringae و Xanthomonas campestris ایجاد می‌شود و بر روی انواع مختلفی از درختان میوه مانند سیب، گلابی، آلو و زردآلو ظاهر می‌شود.

شانکر باکتریایی روی انواع درختان میوه پراکنده است – میزبان مهم این بیماری شامل بادام ، زردآلو ، گیلاس ، آلبالو ، آلو ، گوجه ، هلو ، سیب و گلابی هستند . خسارت این بیماری در سالهایی که بارندگی بهاره زیاد است بیستر دیده میشود .

باکتری عامل بیماری زمستان را در جوانه ها و شانکرهای باقیمانده سال قبل سپری می کند و با مساعد شدن شرایط (بارندگی ، جراحات سطحی و زخم در سطح گیاه) امکان ورود به درون گیاه فراهم می شود .

بنابراین شکستگی شاخه ها و زخم ها و محل افتادن برگ ها در پاییز به نفوذ باکتری کمک می کند .

به بیماری شانکر باکتریایی بیماری بلاست جوانه، بلاست شکوفه، خشکیدگی باکتریایی سرشاخه و سوختگی سیخک هم گفته می شود.

علائم بیماری شانکر باکتریایی درختان میوه هسته دار:

مهمترین علامت بیماری گیاهی شانکر باکتریایی به صورت شانکر و تولید صمغ روی شاخه، تنه و گاه میوه های آلوده است.بافت شاخه و تنه در محل آلودگی تغییر رنگ داده و نسبت به بافتهای سالم کمی گودتر است و چنانچه پوست محل شانکر را برداریم رگه های قهوه ای در بافت زیر پوست دیده می شود . در برخی از درختان الوده در قسمت پایین گیاه و نزدیک طوقه پاجوشهای فراوان رشد می کنند .

علائم در جوانه ها و اندامهای گل بصورت خشکیدگی و قهوه ای شدن بافت به همراه مرگ جوانه ها و اندام های گل دیده می شود . روی جوانه ها ترشح صمغ مشاهده می شود.

آلودگی و ظهورعلائم بیماری گیاهی شانکر باکتریایی روی جوانه های درختان گیلاس و زردآلو شدید است. ابتدا فلس جوانه های آلوده و سپس تمام قسمت های جوانه ها قهوه ای و خشک شده و سطح آنها از صمغ پوشیده می شود. آلودگی و انهدام جوانه ها در مرحله گلدهی درخت کاملاً محسوس است، به گونه ای که گل های درختان بیمار در مقایسه با گل های درختان سالم بسیار کمتر است. در شرایط مناسب گل های درخت به شدت آلوده می شوند. گل های آلوده، حالت آبدار پیدا کرده، رنگشان قهوه ای، پژمرده و خشک شده و روی شاخه ها آویزان باقی می مانند.

راه های پیشگیری و کنترل بیماری شانکر باکتریایی درختان میوه هسته دار:

1 -تهیه نهال سالم: شانکر باکتریایی درختان هسته دار توانایی ایجاد آلودگی در تمام مراحل زندگی درختان هسته دار را دارد،بنابراین امکان بروز آلودگی در نهالستانهایی که اصول الزم در زمینه تهیه نهال سالم در آنها رعایت نمی شود وجود دارد. براین اساس به منظور تهیه نهال سالم خرید نهال از مراکز دارای گواهی معتبر و برچسب انجام شود.

2-عمال مدیریت مناسب: بطور کلی عوامل خسارتزا از جمله بیماری شانکر باکتریایی درختان هسته دار در درختانی که ضعیف هستند خسارت گسترده و شدیدتری ایجاد می نماید. بنابراین مشاوره با کارشناسان مربوطه و اعمال مدیریت صحیح در خصوص تغذیه مناسب و کوددهی براساس نتایج آزمایشات خاک و برگ، آبیاری مناسب و کافی در باغات بر اساس نیاز آبی درخت، مبارزه به موقع با سایر آفات و بیماریها و انجام عملیات هرس مناسب به میزان زیاد در کاهش خسارت بیماری موثر است. همچنین درختان خشک شده بریده و سوزانده شوند.

3 -عملیات هرس: کلیه عملیات هرس شاخه ها باید در زمستان که تراکم باکتری کمتر است انجام شود. هرس شاخه ها در مواقعی که بارندگی وجود ندارد و قبل از سم پاشی انجام گردد. شاخه های آلوده به بیماری که با ترشح صمغ مشخص هستند حدود 10 سانتیمتر پايینتر از آخرین محل آلودگی هرس و سوزانده شوند. در کلیه موارد بالفاصله پس از انجام هرس محل زخم های هرس با چسب باغبانی پوشانده شود. وسایل هرس را با محلول وایتکس موجود در بازار که با 9 حجم آب رقیق شده است ضدعفونی نمایید.

4- تراشیدن زخمهای روی تنه: ابتدا چاقوی پیوند و وسایل هرس را با محلول وایتکس موجود در بازار که با 9 حجم آب رقیق شده است ضدعفونی نمایید. تراشیدن زخمهای موجود روی تنه و شاخه های قطور که زیر محل ترشح صمغ قرار دارد با چاقوی پیوند تمیز و ضدعفونی شده انجام شود. تراشیدن زخمها تا رسیدن به بافت سالم و برداشته شدن تمام بافتهای قهوه ای و بیمار ادامه یابد(از ریختن بافتهای بیمار به خاک جلوگیری کنید و با پهن کردن پارچه ای در زیر آن ،آن ها را معدوم کنید.).سپس محل زخم با مخلوط بردو یا خمیر بردو پوشانده شود.

5- سمپاشي: ضروری است درختان در دو نوبت یکی در پاییز بعد از ریختن برگها و دیگری بسته به شرایط محیطی در زمستان و یا بهار قبل از تورم جوانه ها محلول پاشی شوند. محلولپاشی با استفاده از مخلوط بردو یا اکسی کلرورمس يا بردوفيكس انجام شود.سمپاشی زمستانه بسیار مهم است.

با تشکر از حسن توجه شما

مهندس جلیل زاده